Screenshot
ĐẶC BIỆT: TRUNG QUỐC CẮT GIẢM 690 TỶ USD HÀNG NHẬP KHẨU TỪ MỸ
Thương mại Mỹ – Trung chao đảo: Báo hiệu sự thay đổi lớn?
Trong một diễn biến gây chấn động toàn cầu, Trung Quốc đã cắt giảm tới 690 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Mỹ . Động thái này không chỉ làm phổi nằm trong hệ thống thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới mà còn mở ra một chương trình mới với chiều sâu đa dạng của kinh tế kinh tế .
Mối quan hệ thương mại Mỹ – Trung đang sụp đổ?
Suốt nhiều thập kỷ, Trung Quốc là khách hàng số một của nhiều mặt hàng nông sản, linh kiện bán dẫn và năng lượng từ Mỹ. Tuy nhiên, căng thẳng thương mại kéo dài cùng với những chiến lược tự chủ kinh tế của Bắc Kinh đã khiến mối quan hệ này rạn nứt nghiêm trọng.
Thống kê cho thấy, từ năm 2018 đến 2023, giá trị hàng hóa Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc đã giảm 17,7%, gây ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành công nghiệp trọng điểm như nông nghiệp, công nghệ và năng lượng.
Trung Quốc tìm kiếm đối tác mới
Không còn phụ thuộc vào Mỹ, Trung Quốc đã chuyển hướng sang Brazil, Nga và châu Âu để đảm bảo nguồn cung ổn định. Ví dụ:
• Nông sản: Đậu nành, vốn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Mỹ sang Trung Quốc, nay được Bắc Kinh mua từ Brazil.
• Công nghệ: Trung Quốc đẩy mạnh hợp tác với châu Âu nhằm giảm sự phụ thuộc vào linh kiện bán dẫn Mỹ.
• Năng lượng : Thay vì nhập khẩu khí hóa lỏng từ Mỹ, Trung Quốc tăng cường mua dầu và khí đốt từ Nga .
Chiến tranh thương mại làm thay đổi cục diện kinh tế
Cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung bùng nổ từ năm 2018 khi Mỹ áp thuế lên 360 tỷ USD hàng Trung Quốc. Đáp trả, Trung Quốc cũng đánh thuế lên 110 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Mỹ, đặc biệt là các mặt hàng nông nghiệp và công nghệ. Điều này khiến giá hàng hóa Mỹ trở nên đắt đỏ hơn, mất đi sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Theo các chuyên gia, Trung Quốc không chỉ đơn thuần đáp trả mà còn tận dụng cơ hội để tái cơ cấu chuỗi cung ứng toàn cầu, từng bước thoát khỏi sự phụ thuộc vào kinh tế Mỹ.
Điều gì đang chờ đợi phía trước?
Sự rạn nứt trong quan hệ thương mại Mỹ – Trung có thể kéo theo nhiều tác động dây chuyền:
• Giá cả thực phẩm và hàng hóa công nghệ có thể tăng mạnh do gián đoạn chuỗi cung ứng.
• Các doanh nghiệp Mỹ mất đi thị trường lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghệ.
• Kinh tế toàn cầu có nguy cơ bị xáo trộn khi hai nền kinh tế chiếm hơn 40% GDP thế giới đang dịch chuyển khỏi nhau.
Việc Trung Quốc quay lưng với hàng hóa Mỹ đặt ra một câu hỏi lớn: Liệu đây có phải là dấu hiệu suy giảm vị thế thương mại toàn cầu của Mỹ? Và trong bối cảnh này, các quốc gia khác sẽ chọn đứng về phía ai?
CHIẾN TRANH THƯƠNG MẠI MỸ – TRUNG: AI ĐANG CHỊU TỔN THẤT NẶNG NỀ HƠN?
Nông sản Mỹ mất vị thế, Brazil hưởng lợi
Năm 2017, cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung chính thức bùng nổ với hàng loạt chính sách thuế quan từ chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump. Hệ quả là ngành nông nghiệp Mỹ chịu tổn thất nặng nề khi Trung Quốc giảm mạnh nhập khẩu nông sản từ Mỹ.
Theo dữ liệu từ Hải quan Trung Quốc, tỷ lệ đậu nành Mỹ trong tổng lượng nhập khẩu của Trung Quốc đã giảm từ 40% năm 2016 xuống chỉ còn 18% vào năm 2024. Nhập khẩu nông sản Mỹ của Trung Quốc cũng giảm từ 43 tỷ USD năm 2022 xuống còn 34 tỷ USD vào năm 2023, và dự kiến tiếp tục giảm trong năm nay.
Hậu quả là hàng loạt trang trại ở vùng Trung Tây nước Mỹ rơi vào khủng hoảng. Tỷ lệ phá sản của các trang trại tại các bang như Iowa và Nebraska tăng tới 23% trong giai đoạn đỉnh điểm của cuộc chiến thương mại. “Mất thị trường Trung Quốc không chỉ là mất doanh thu, mà còn là mất đi sự ổn định lâu dài,” ông John Heisdorfer, một nông dân trồng đậu nành tại Iowa, chia sẻ.
Trong khi đó, Brazil đã nhanh chóng lấp đầy khoảng trống mà Mỹ để lại. Năm 2022, Brazil xuất khẩu 87,6 triệu tấn đậu nành sang Trung Quốc, chiếm hơn 50% thị phần. Chính phủ Trung Quốc thậm chí còn đầu tư vào cơ sở hạ tầng tại Brazil, bao gồm cảng biển và đường sắt, để tối ưu hóa chuỗi cung ứng.
Cộng đồng nông thôn Mỹ lao đao
Không chỉ nông dân chịu ảnh hưởng, cuộc chiến thương mại còn tác động mạnh đến toàn bộ nền kinh tế nông thôn Mỹ. Theo nghiên cứu của Đại học Illinois, cứ mỗi 1 USD thu nhập nông nghiệp bị mất, nền kinh tế địa phương mất thêm 2,87 USD.
Hệ quả là việc làm giảm, trường học đóng cửa, và dân số các thị trấn nhỏ ngày càng suy giảm. “Đây không chỉ là một cuộc khủng hoảng kinh tế mà còn đe dọa đến cả kết cấu xã hội nông thôn Mỹ,” chuyên gia kinh tế Megan Nelson nhận định.
Trung Quốc đẩy mạnh tự chủ, Mỹ mất thị trường xuất khẩu
Trung Quốc đã triển khai một loạt chiến lược nhằm giảm sự phụ thuộc vào nông sản Mỹ, bao gồm:
• Đa dạng hóa chuỗi cung ứng: Tăng cường nhập khẩu từ Brazil, Argentina và các nước khác.
• Phát triển sản xuất nội địa: Ứng dụng công nghệ biến đổi gen để tăng năng suất trồng trọt.
• Tăng cường đầu tư vào an ninh lương thực: Năm 2024, Trung Quốc ban hành luật an ninh lương thực đầu tiên, đặt mục tiêu tự chủ hoàn toàn về các loại ngũ cốc thiết yếu.
Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, thâm hụt thương mại nông nghiệp của Mỹ dự kiến đạt mức kỷ lục 42,5 tỷ USD vào năm 2025, cho thấy vị thế cường quốc nông nghiệp của Mỹ đang lung lay mạnh mẽ.
Ngành bán dẫn Mỹ mất lợi thế, Trung Quốc tự chủ công nghệ
Không chỉ nông nghiệp, ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Trung Quốc đang đẩy mạnh sản xuất chip nội địa để giảm sự phụ thuộc vào Mỹ.
Theo Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Mỹ, xuất khẩu chip từ Mỹ sang Trung Quốc giảm 14% vào năm 2023. Trong khi đó, Trung Quốc đặt mục tiêu tự cung cấp 70% nhu cầu chip vào năm 2025 trong khuôn khổ sáng kiến “Made in China 2025.”
“Kiểm soát xuất khẩu là con dao hai lưỡi,” Scott Kennedy, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, nhận định. “Mỹ có thể đạt lợi thế ngắn hạn, nhưng về lâu dài, điều này thúc đẩy Trung Quốc phát triển công nghệ nội địa.”
Mỹ mất dần thị trường năng lượng Trung Quốc
Trước đây, Mỹ từng là một trong những nhà cung cấp khí hóa lỏng (LNG) hàng đầu cho Trung Quốc. Tuy nhiên, kể từ năm 2023, xuất khẩu LNG từ Mỹ sang Trung Quốc đã giảm 25%.
Nguyên nhân chính là Trung Quốc chuyển sang hợp tác với Nga và Qatar. Bắc Kinh đã ký một thỏa thuận nhập khẩu khí đốt kéo dài 30 năm với Nga, đồng thời ký hợp đồng LNG trị giá 60 tỷ USD với Qatar.
Điều này không chỉ ảnh hưởng đến các công ty năng lượng Mỹ mà còn có thể khiến Mỹ mất đi đòn bẩy chiến lược trong các cuộc đàm phán với Trung Quốc.
Trung Quốc đang xây dựng một trật tự thương mại mới
Việc Trung Quốc giảm phụ thuộc vào Mỹ không chỉ là một biện pháp ứng phó ngắn hạn mà còn là một phần trong chiến lược dài hạn nhằm tái cấu trúc hệ thống thương mại toàn cầu.
Bắc Kinh đang tăng cường quan hệ với các thị trường mới nổi như Brazil, Nga và các nước Đông Nam Á. Năm 2023, thương mại giữa Trung Quốc và Brazil đạt hơn 50 tỷ USD, biến Brazil thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc tại Nam Mỹ.
“Trung Quốc đang định vị mình là trung tâm của một trật tự thương mại mới, trong khi Mỹ có nguy cơ bị gạt ra ngoài nếu không điều chỉnh chính sách kịp thời,” chuyên gia Jennifer Hillman từ Hội đồng Quan hệ Đối ngoại nhận xét.
Tương lai cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung
Donald Trump, người vừa tái đắc cử Tổng thống Mỹ, tuyên bố sẽ áp thuế 60% lên hàng hóa Trung Quốc, thậm chí có thể tăng lên 100% hoặc 200% nếu cần thiết. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cảnh báo rằng điều này có thể phản tác dụng, khiến giá cả hàng hóa nhập khẩu tăng cao và gây áp lực lên người tiêu dùng Mỹ.
Trung Quốc không có dấu hiệu nhượng bộ. Chiến lược của Bắc Kinh tập trung vào:
• Tự chủ kinh tế: Đẩy mạnh sản xuất nội địa.
• Đa dạng hóa chuỗi cung ứng: Mở rộng quan hệ với các nước khác.
• Mở rộng sản xuất công nghệ cao: Giảm sự phụ thuộc vào Mỹ trong lĩnh vực bán dẫn.
Dù Mỹ hay Trung Quốc giành được phần thắng, một điều chắc chắn là cuộc chiến thương mại này sẽ tiếp tục tái sinh định hình nền kinh tế toàn cầu, với hoạt động lan rộng không chỉ ở hai nước mà vẫn ảnh hưởng đến các quốc gia khác .
Liệu Mỹ có thể duy trì vị thế siêu cường kinh tế, hay Trung Quốc sẽ tận dụng cơ hội để vươn lên thành trung tâm của một trật tự thương mại mới? Câu trả lời sẽ dần lộ diện trong những năm tới.
Chúng tôi sẽ tiếp tục cập nhật những diễn biến mới nhất về sự kiện quan trọng này trong những tin tức tiếp theo .
