Screenshot
Căng thẳng Biển Đông leo thang: Mỹ siết chặt áp lực, Trung Quốc phản ứng gay gắt
Biển Đông tiếp tục nóng lên khi Mỹ đẩy mạnh hiện diện quân sự, Trung Quốc đáp trả quyết liệt và Philippines bất ngờ có động thái mềm mỏng. Những diễn biến mới nhất cho thấy một cuộc đấu trí căng thẳng giữa các cường quốc, với tác động lan rộng ra toàn khu vực.
Mỹ tăng cường hiện diện quân sự tại Biển Đông
Ngay sau khi chính quyền mới ở Washington nhậm chức, Mỹ đã tăng cường các động thái quân sự tại Biển Đông nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc. Đáng chú ý, Mỹ đã triển khai hệ thống tên lửa phòng thủ tầm trung Typhon đến Philippines vào tháng 4/2024. Hệ thống này có thể phóng các loại tên lửa hiện đại như Tomahawk và SM-6, giúp Philippines nâng cao khả năng phòng thủ trước các mối đe dọa trên biển.
Không chỉ dừng lại ở đó, Mỹ còn mở rộng triển khai hệ thống phòng thủ này tại Nhật Bản, đảo Guam và Đài Loan, tạo thành một mạng lưới quân sự bao quanh khu vực Tây Thái Bình Dương. Bên cạnh đó, các cuộc tập trận chung giữa Mỹ và Philippines liên tục được tổ chức, trong đó có sự tham gia của máy bay ném bom chiến lược B-1 Lancer, gây áp lực trực tiếp lên Trung Quốc.
Trung Quốc phản ứng mạnh mẽ
Bắc Kinh không ngồi yên trước các động thái của Mỹ. Trung Quốc liên tục lên tiếng chỉ trích việc Mỹ đặt hệ thống tên lửa tại Philippines, cáo buộc Washington “châm ngòi” cho cuộc chạy đua vũ trang trong khu vực. Song song với những tuyên bố cứng rắn, Trung Quốc đã gia tăng các hoạt động quấy rối trên vùng biển tranh chấp, điều tàu hải quân và dân quân biển tiếp cận các tàu của Philippines, sử dụng vòi rồng để ngăn chặn ngư dân và gia tăng áp lực lên Manila.
Không dừng lại ở các hành động trên biển, Trung Quốc cũng tìm cách gia tăng ảnh hưởng thông qua các biện pháp ngoại giao và kinh tế. Việc Bắc Kinh kiểm soát chuỗi cung ứng và là đối tác thương mại quan trọng của nhiều nước trong khu vực giúp họ có thêm đòn bẩy để gây sức ép với các nước láng giềng.
Philippines bất ngờ đưa ra tín hiệu hòa hoãn
Giữa lúc căng thẳng leo thang, Philippines – đồng minh quan trọng của Mỹ – lại bất ngờ phát đi tín hiệu muốn đối thoại với Trung Quốc. Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. tuyên bố rằng nước này sẵn sàng tháo dỡ hệ thống tên lửa Mỹ nếu Trung Quốc chấm dứt các hành vi quấy rối trên Biển Đông.
Động thái này khiến giới quan sát bất ngờ, bởi trước đó Manila vẫn kiên quyết củng cố quan hệ quân sự với Washington. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, tuyên bố của ông Marcos Jr. có thể xuất phát từ sức ép thực tế. Trước tiên, Philippines đang phải chịu nhiều thiệt hại do các hành động quấy rối của Trung Quốc trên biển. Mặt khác, nền kinh tế Philippines có sự phụ thuộc đáng kể vào Trung Quốc, với tổng kim ngạch thương mại hai nước lên tới 50 tỷ USD mỗi năm. Một cuộc đối đầu kéo dài có thể khiến Manila rơi vào tình thế bất lợi, vừa mất đi sự ổn định kinh tế, vừa trở thành điểm nóng xung đột giữa hai siêu cường.
Các nước Đông Nam Á ứng phó ra sao?
Không chỉ Philippines, các quốc gia khác trong khu vực cũng có những bước đi riêng trước tình hình căng thẳng hiện nay:
• Việt Nam tiếp tục duy trì chính sách “tự chủ, cân bằng”, kiên định với chiến lược “bốn không” và đẩy mạnh hiện đại hóa lực lượng quốc phòng nhằm bảo vệ lợi ích trên biển.
• Malaysia và Indonesia tìm cách duy trì quan hệ kinh tế với Trung Quốc trong khi tăng cường hợp tác quốc phòng với Mỹ để tránh bị cuốn vào cuộc đối đầu Mỹ – Trung.
• Brunei giữ thái độ trung lập, ưu tiên lợi ích kinh tế hơn là can dự vào các tranh chấp.
• Đài Loan đang phải đối mặt với nguy cơ bị Trung Quốc gia tăng áp lực quân sự, đặc biệt khi Mỹ mở rộng mạng lưới phòng thủ trong khu vực.
Biển Đông sẽ đi về đâu?
Trong bối cảnh hiện tại, Trung Quốc có ba lựa chọn chính:
1. Chấp nhận nhượng bộ tạm thời để làm dịu căng thẳng và tránh tạo cơ hội cho Mỹ tăng cường can dự vào khu vực.
2. Tiếp tục gia tăng áp lực với Philippines, buộc Manila phải lùi bước thông qua các biện pháp quân sự và kinh tế.
3. Mở rộng quân sự hóa Biển Đông, triển khai thêm khí tài quân sự và củng cố các thực thể nhân tạo để khẳng định quyền kiểm soát.
Dù lựa chọn phương án nào, rõ ràng Trung Quốc cũng sẽ không dễ dàng từ bỏ tham vọng của mình trên Biển Đông. Trong khi đó, Mỹ có vẻ đang ngày càng quyết liệt hơn trong việc duy trì ảnh hưởng tại khu vực, với mục tiêu ngăn chặn Bắc Kinh biến Biển Đông thành “ao nhà”.
Căng thẳng tại Biển Đông sẽ còn kéo dài và tác động đến toàn bộ khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Liệu Mỹ và Trung Quốc có đi đến đối đầu trực tiếp? Philippines sẽ thực sự nhượng bộ hay đây chỉ là một chiến lược ngoại giao đầy toan tính? Câu trả lời vẫn còn khá thắc mắc.
